Ben jij vrijwillig 10 minuten eerder op je werk om rustig een kop koffie te pakken en de computer alvast op te starten of heeft je leidinggevende opgedragen 10 minuten voor aanvangstijd aanwezig te zijn? Voor je gevoel een wezenlijk verschil. En dat is het ook.
Ilona Vinke-Cobussen, jurist, schrijft hierover in de wekelijkse OOvB blog. Het gerechtshof Den Haag heeft op 2 mei 2023 een uitspraak gedaan. De tien minuten die de werknemer op grond van de geldende planningsregels vóór aanvang van zijn dienst aanwezig moet zijn betaalde arbeidstijd is.
Wat betekent deze uitspraak voor vergelijkbare gevallen? Is bijvoorbeeld een overdracht van werkzaamheden of tijd die nodig is om om te kleden betaalde arbeidstijd?
Voor het antwoord op de vraag wat arbeidstijd is, is beslist dat de werknemer fysiek aanwezig moet zijn op een door de werkgever aangegeven plaats en zich daar ter beschikking van de werkgever moet houden om indien nodig onmiddellijk de nodige prestaties te kunnen leveren. Deze verplichtingen, waardoor de betrokken werknemers de plaats van hun verblijf tijdens de wachttijd niet vrij kunnen kiezen, maken deel uit van de uitoefening van zijn/ haar functie. Dat betekent dat ook slaapdiensten dus arbeidstijd zijn.
De opgelegde verplichting om op de werkplek aanwezig te zijn, maakt dat ook inactieve perioden (improductiviteit) onder het begrip arbeidstijd vallen. Vast staat dat fysieke aanwezigheid en beschikbaarheid van de werknemer op de werkplek tijdens een wachtdienst onder de uitoefening van de functie vallen (en dus als arbeidstijd kunnen worden aangemerkt). Verder is het niet relevant welke intensiteit of welk rendement de verrichte arbeid heeft.
Als een werknemer eerder op de werkvloer aanwezig moet zijn voordat hij met zijn werkzaamheden start of juist langer moet blijven om zijn werkzaamheden af te ronden of over te dragen, is het de vraag of sprake is van betaalde arbeidstijd.
Om aan te kunnen nemen dat die tijd kwalificeert als arbeidstijd dient vast te staan wat in dit verband van een werknemer wordt verwacht. Met andere woorden: welke werkzaamheden c.q. taken dient hij te verrichten en/of aan welke voorschriften moet hij voldoen voorafgaand aan of na afloop van zijn dienst? Een werknemer dient als sprake is van arbeidstijd onder gezag te staan, feitelijk beschikbaar te zijn voor de werkgever, met als gevolg dat hij daardoor niet over zijn eigen tijd kan beschikken.
Er zijn afgelopen jaren een aantal uitspraken geweest over de vraag wanneer sprake is van arbeidstijd en veelal hangt het antwoord samen met de feitelijke omstandigheden en hetgeen hierover in de cao of arbeidsovereenkomst is bepaald. Er kan immers ook sprake zijn van overuren en dan is de vraag of en zo ja hoe deze overuren worden betaald (uitbetalen of in tijd-voor-tijd compenseren).
Aandachtspunt voor de werkgever is om vooraf (in de arbeidsovereenkomst) concreet aan te geven wanneer de werknemer verplicht aanwezig dient te zijn (wat zijn de overeengekomen arbeidsuren / tijdstippen aanvang van de dienst) en welke beloning staat daar dan tegenover.
Kortom, zorg ervoor dat je vooraf duidelijke afspraken maakt met je werknemers over de aanvang van de werktijd en de beloning die daar tegenover staat.
Terug
