Ecocide: bestuurders persoonlijk straffen voor milieuschade

Ooit gehoord van Ecocide? Nee? Dan komt daar nu verandering in als je de OOvB-blog van deze week, geschreven door onze jurist Ilona Vinke-Cobussen, leest.

Ecocide. Het wordt juridisch gedefinieerd als het onrechtmatig toebrengen van ernstige wijdverbreide of langdurige schade aan het milieu.

Bestuurders van ondernemingen kunnen binnenkort persoonlijk strafrechtelijk vervolgd worden als zij zich schuldig maken aan ‘ecocide’. Een wetsvoorstel daarvoor ligt op dit moment bij de Tweede Kamer.

Het wetsvoorstel sluit aan bij Europese wetgeving en in verschillende andere landen, waaronder Frankrijk, is ecocide ook al een strafbaar misdrijf. In andere landen, zoals België, wordt aan wetgeving gewerkt.

 

Ecocide wordt in het Wetboek van Strafrecht opgenomen als een strafbaar feit. Het voorstel maakt het ook mogelijk dat bestuurders van bedrijven die grote schade aanrichten aan het milieu strafrechtelijk vervolgd kunnen worden.

Het wetsvoorstel staat los van het bestuursrechtelijke systeem van vergunningsverlening en kan door het strafrecht worden gepasseerd. Met andere woorden, een onderneming kan zich nog zo goed aan de vergunningsvoorschriften houden, maar een strafrechtelijk verwijt – jegens de onderneming of haar bestuurders – kan alsnog op de loer liggen.

Bij ecocide gaat het om ernstige en wijdverbreide dan wel ernstige en langdurige of onomkeerbare milieuschade. Vaak zullen de veroorzakers hiervan ondernemingen zijn. De initiatiefnemers van het wetsvoorstel willen echter, mede met het oog op de afschrikwekkende functie van de strafbaarstelling van ecocide, vooral ook de individuen door wiens beslissingen de milieuschade wordt veroorzaakt, strafbaar stellen. Het gaat dan om de bestuurders van bedrijven.

En het wetsvoorstel gaat zelfs nog verder, het maakt het ook mogelijk dat anderen die invloed uitoefenen op het beleid van het bedrijf, zoals aandeelhouders, strafrechtelijk aansprakelijk kunnen worden gesteld voor ecocide. Daarnaast kunnen ook financiers en investeerders worden gestraft als bewezen kan worden dat zij opzettelijk middelen verschaffen die de ecocide mogelijk maken.

Partijen als Shell, Tata Steel, Chemours en Boskalis worden als voorbeelden genoemd van bedrijven die grote milieuschade aanrichten, al is de beoordeling uiteindelijk aan de rechter. Maar zoals het vaker gaat met dit soort wetgeving zal het uiteindelijk ook doorwerken in het MKB.

We zien dat steeds meer bedrijven al milieubewust werken en verduurzamen. Dat komt mede doordat er de laatste jaren al veel nieuwe wetgeving is op dit terrein. Maar het vrijblijvende karakter van duurzaamheid verdwijnt. Dit wetsvoorstel past in die trend en resulteert er in dat bedrijven nog bewustere keuzes moeten maken en kritisch moeten kijken naar de effecten van hun onderneming op het milieu .